Vrijheid kost niets

Ze trekken rond als nomaden, slapen in een tent en koken op vuur. Op haar 22^e besloot Miriam samen met haar man Peter, die toen 52 was en al vijf jaar in India woonde, op een andere manier te gaan leven. Ze verruilde haar leven in de Achterhoek voor een leven in de bergen van Nieuw-Zeeland. Midden in de wildernis. Zonder bezittingen, zonder baan en zonder alle vaste lasten stelden ze zichzelf op als proefkonijnen voor een persoonlijk experiment: ‘Wat zou er van ons over blijven als er niets meer is?’ Ik ben nieuwsgierig naar haar hele verhaal en krijg onverwachts de kans om haar te interviewen.

Hoe was het om een keer los te komen van je omgeving en alle invloeden van  buitenaf?

Het was een hele gekke ervaring. Van te voren hadden we het doel gesteld om er voor de volle 100% voor te gaan, dus dat deden we ook. Daarom hadden we vrienden op de hoogte gesteld dat ze de eerste 4 maanden niets meer van ons zouden horen. Contact met het thuisfront zou ons namelijk afleiden van onze uitdaging. Vanaf toen werd het in één keer een heel ander leven. Het was zeker even moeilijk om dat los te laten.

Hoe ging je om met het op jezelf zijn en de stilte de eerste weken?

In het begin kwamen er veel herinneringen op van vroeger en bleven gedachten komen en gaan. Het duurde zeker twee weken voordat mijn gedachten zachter waren geworden en het opkomen van herinneringen stopte. Na een maand was ik eindelijk helemaal kalm. Die kalmte liet me heel vredig voelen van binnen. Mijn bewustzijn was door de stilte en het leven in de natuur naar een andere staat van ‘zijn’ toegebracht.

Ook had ik veel last van verveling en kon in het begin heel moeilijk omgaan met niets doen. Maar ik leerde dat je door die saaiheid en het vervelen heen moest gaan. Omdat er geen keuze was, was het eigenlijk makkelijker om me er aan over te geven en het aan te kijken. Als er namelijk wel een keuze was geweest dan zou ik mogelijk wel naar huis zijn gegaan bijvoorbeeld. Het enige wat overbleef was de optie om er mee te ‘zijn’. Toen ontstond opeens de ruimte om het gevoel aan te kijken en werden mijn gedachten kalmer.

Waarom denk je dat het goed is om af en toe terug te gaan naar die niets-heid? En wat houdt ons tegen?

Door de veiligheidshaven aan uitvalshoeken die we hebben om naartoe te kunnen gaan en alle keuzes om ons heen, gaan we minder snel naar die nietsheid toe. Daarnaast speelt angst voor die leegte ook een hele grote rol. De meeste mensen weten niet eens dat ze er bang voor zijn. Toch kwam ook ik er uiteindelijk achter dat er eigenlijk niets is om écht bang voor te zijn; dat neemt niet weg dat nieuwe dingen soms spannend of overweldigend waren.

Wat heeft het Zijn in de natuur jou gebracht?

Door het leven in de natuur ging ik veel minder overleven en veel meer Leven. Ik vond meer Leven in mezelf, de natuur, de planten, dieren en alle andere schoonheid om me heen. Het bracht me een gevoel van pure vrijheid. Die vrijheid is gratis, ’freedom for free’ heet dan ook het eerste hoofdstuk van mijn boek. Het enige wat je hebt te doen om vrij te zijn is in jezelf te besluiten dat alles er al is en het ook leren te gaan zien.

Ergens heeft deze vrijheid ook voor mij een enge kant. Want we hebben totaal geen beeld bij onze toekomst. Maar de vraag is voor ons: “Zijn we daar oké mee?” Het antwoord is volmondig: “Ja.” En dat zie ik als echte vrijheid. Als ik alles heb gepland voelt dat echt als een gevangenis voor mij. Maar ja, soms kant dan niet anders. Nu we hier in Europa zijn, moeten we alles plannen om bijvoorbeeld van A naar B te komen of om vrienden te zien. Het idee dat ik straks door mijn strakke planning een heel leuk persoon misloop met bijvoorbeeld een tof verhaal, juist dat idee voelt beperkt. Er is dan geen tijd meer voor een spontaniteit en oprechte ontmoetingen, en dat is precies waar het avontuur ontstaat en waar het afgaan op je intuïtie wordt aangesproken.

Wat heeft de natuur jou geleerd?

Dat het ‘bezig zijn’ en ‘druk zijn’ niet iets is wat het Leven zelf ís. Het leven in de natuur bestaat simpelweg uit hele basale dingen: koken, vuur maken, jagen. Omdat we alle tijd hebben worden basale dingen als brood bakken of jagen heel erg leuk. Ik kan mijn volledige aandacht er in stoppen zonder dat ik wordt afgeleid. Als je geen tijd hebt of er continu afleidingen zijn, dan worden klusjes of dingen vaak een ‘moeten’’en ontsnap je aan het echte Leven. Door te versimpelen en te ont-moeten ontstaat er nieuwe ruimte in je hoofd waardoor je veel beter kunt houden en je zintuigen scherper worden. Ik ging op een gegeven moment zelfs beter zien, dat hielp me enorm tijdens het jagen.

Bovendien zijn door het leven in de wildernis veel problemen geen echte problemen meer. Ik bekijk alles veel lichter en in mijn hoofd is er meer ruimte. Echte problemen zijn vaak alleen terug te brengen naar fysieke gevaren of het niet kunnen voldoen in je basisbehoeften als eten. Bijvoorbeeld wanneer het dagen achter elkaar regent en we geen droog brandhout kunnen vinden om mee te kunnen koken. Dat zie ik als een eigenlijk probleem. Alle andere problemen zijn vaak abstracte problemen.

Welk belangrijk inzicht kreeg jij door in de wildernis te gaan leven?

Veel van ons denken dat we vaak hard moeten werken of trainen om iets te kunnen doen wat we eerder nog nooit ervaren hebben. Dat we ergens klaar voor moeten zijn. Maar het beste moment is altijd Nu. Toen we bijvoorbeeld besloten een lange wandeling van 3000 km te gaan maken, zei Peter; ‘nee ik doe niet aan training, ik wordt wel fit als we eenmaal beginnen, de eerste weken zijn een test, maar daarna wordt je vanzelf fitter.’ In de westerse maatschappij zijn wij zo gericht op de voorbereiding ‘het klaar stomen van onszelf” om een hoger doel te bereiken. Terwijl we daarmee onszelf een groot avontuur ontnemen.

Welke belangrijke les heb je geleerd?

De les dat we van alles een beeld hebben. Als je bijvoorbeeld zegt “ik heb een relatie” dan vormen we al snel een beeld van hoe dat zou moeten zijn. En dat is het ergste. We vullen dingen in voordat ze überhaupt hebben bestaan. Ik zou het beeld dat ik van Peter heb als voorbeeld kunnen nemen en mezelf afvragen: hou ik van Peter? Of hou ik van het beeld dat ik van Peter heb? Als ik heel eerlijk ben, hou ik vooral van het beeld dat ik van Peter heb. Als hij dus niet aan mijn beeld voldoet, dan vind ik hem helemaal niet zo leuk meer…

Hier komen mijn verwachtingen om de hoek kijken, die ieder mens heeft. Ik zie heel vaak dat het mijn eigen verwachtingen zijn, die ik simpelweg heb bij te stellen om te voorkomen dat ik hem de oorzaak maak van mijn probleem. Leer om te kijken naar je eigen verwachtingen. Geef de schuld niet aan de ander.

Die afhankelijkheid is ook weer terug te vinden in onze taal. Denk maar eens aan de zin: Ik houd van…Het klinkt alsof je iemand vasthoudt, van iemand afhankelijk stelt, terwijl echte liefde over loslaten gaat. Wat je dus eigenlijk doet is jezelf klemzetten. Het nietsdoen heeft ons dichter bij de essentie van ons eigen problemen gebracht en de tijd die er was liet ons objectief kijken naar grote vraagstukken in ons eigen leven.

Hoe kan een leven in de natuur ons helpen om ons hart te volgen? Meer in verbinding te staan met onszelf?

Een leven in de wildernis, is een leven zonder tijd. En dus is er heel veel ruimte om na te denken over wat je wilt in het leven. Je moet eerst helderheid hebben, voordat je weet wat je droom kan zijn. De meeste mensen zijn te druk met van alles, en weten niet wat ze willen.

Hoe kunnen wij, westerse mensen onderdeel van een snelle maatschappij, meer in de natuur zijn?

Mensen kunnen tijd maken om een rondje in het park te lopen. Zelfs dat zou al kunnen helpen. De natuur, de bomen slurpen als het ware al je zorgen op.

Veel mensen lijden aan psychologische dingen zoals stress en oververmoeidheid puur omdat er geen rust is. Het hele leven is rennen vliegen springen…. Maar het werkt niet om even 10 minuten te mediteren voordat je gaat werken, je moet je leven radicaler veranderen. Het opgeven van (zoveel) werken, en zuiniger leven, is een hele goede stap naar wat meer rust en meer slaap in het leven.

Je hebt een grote stap gezet van het luxe leven hier in Nederland naar de wildernis, wat zou je anderen kunnen meegeven om zo’n vergelijkbare stap te maken in het leven? En welk inzicht zou je willen delen?

Ik wilde graag een Ander leven leven, een bijzonder leven. Ik koos om in de wildernis te gaan leven, maar om zo’n grote stap te zetten, moet je wel psychologisch alleen durven staan. Je ouders, vrienden, de maatschappij, allemaal hebben ze verwachtingen van je, en je moet wel lef hebben om ‘Nee’ te zeggen tegen al die mensen. Soms moet je ook mensen teleur durven stellen, daar is veel moed voor nodig. Maar als je eenmaal je eigen pad kiest, dan geeft dit ook heel veel kracht en energie.

Hoe kunnen mensen volgens jou meer leven vanuit hun hart en intuïtie?    

Mensen kunnen meer leven vanuit hun intuïtie, als mensen minder plannen. Hoe meer je plant, hoe minder ruimte er is voor intuïtie en toevallige ontmoetingen. En die ontmoetingen zijn altijd bijzonder. Dan begint het onvoorspelbare avontuur, waar ik zo van houd.

Wat zou je anderen als tip geven om jezelf te ontwikkelen en beter te leren kennen?

Als je jezelf beter wilt leren kennen moet je verschrikkelijk eerlijk zijn tegen jezelf. Zoals jezelf de vraag durven stellen: “Houd ik van mijn man, of houd ik van het beeld dat ik van mijn man heb?” Op die manier leer je jezelf, en daarmee de maatschappij en je culturele conditionering kennen. Dit geeft enorm veel inzicht in het leven, en voorkomt veel conflicten.

Hoe kunnen we zelf meer in “overvloed” leven? 

Hoe minder ik bezit, hoe gelukkiger ik ben. Het is alsof alle bezittingen een plekje in mijn hoofd bezetten. Als ik minder spullen heb, dan voel ik me lichter, en blijer. Dat is alvast een heel goed begin voor mensen die ook in ‘overvloed’ willen leven.

Wat zouden we van dieren kunnen leren? 

Dieren leven zonder te werken. Dieren leven gewoon. Wij kunnen ook gewoon leven, in plaats van altijd maar verschrikkelijk bezig te moeten zijn. Als je heel zuinig kan leven, en met heel weinig gelukkig bent, dan heb je veel vrije tijd. Die vrije tijd is voor mij de vrijheid. Je leeft maar een keer per slot van rekening. 

Als we de natuur als leermeester zien, wat is dan je allergrootste les die je tot nu toe geleerd hebt?

Dat het mogelijk is om helemaal in verbinding te staan met de natuur, als je hoofd leeg is. Als je geen zorgen hebt, zonder tijd en bezittingen leeft, ben je helemaal open. En die openheid is nodig om in verbintenis te staan met andere mensen, met dieren en met planten. Dit is het grootste cadeau en de levensles die de wildernis mij gegeven heeft.